Wat is het Norovirus en is hier wat tegen te doen

Tijdens de Vierdaagse 2017 van Nijmegen verschenen er nieuwsberichten, dat het Norovirus de kop had opgestoken. Wat is het Norovirus, wat zijn de kenmerken, hoe wordt ik hiermee besmet en hoe kom ik er vanaf?

Wat is Norovirus?
De meeste niet-bacteriële uitbraken van gastro-enteritis zijn te wijten aan Norovirussen. Norovirussen omvatten Norwalk, Snow Mountain en Hawaii virussen. Ongeveer 90 procent van alle niet-bacteriële uitbraken van gastro-enteritis wordt door Norovirussen veroorzaakt. Een Norovirus besmetting kenmerkt zich ondermeer door zeer dunne ontlasting en braken bij geïnfecteerde mensen en dieren.
Het is niet eenvoudig om Norovirussen te bestrijden, omdat ze kunnen overleven in zowel warme als koude temperaturen en ze zijn bestand tegen veel ontsmettingsmiddelen. Aangezien Norovirussen continu genetische veranderingen ondergaan, kunnen mensen meer dan één keer in hun leven geïnfecteerd raken. Normaal gesproken heeft men bij herhaalde besmetting steeds minder ernstige symptomen.
Het Norovirus is zeer besmettelijk en komt geregeld in de vorm van epidemieën op relatief kleine schaal voor. Vooral in de winter is het virus actief. Daarom wordt het ook wel ‘winter vomiting disease’ (winterbraken) genoemd en veroorzaakt buikgriep en diarree. De typische vertegenwoordiger is het Norwalkvirus. Wereldwijd wordt 50% van alle buikgriepgevallen toegerekend aan deze virussen.
Vooral in een omgeving waar mensen dicht bij elkaar zijn, zoals scholen, is het risico van besmetting groot. Handen wassen na het toiletbezoek of na contact met een patiënt met diarree of die gebraakt heeft zijn van essentieel belang om verspreiding te voorkomen. De ziekte gaat in principe vanzelf over, maar bij uitdrogingsverschijnselen kan ziekenhuisopname noodzakelijk zijn om vocht via een infuus toe te dienen. Het virus is genoemd naar de plaats Norwalk in Ohio, waar het in 1968 voor het eerst werd beschreven.

Feiten over het Norovirus
Per jaar krijgen ongeveer 4,5 miljoen Nederlanders buikgriep. Ongeveer een half miljoen gevallen wordt veroorzaakt door het Norovirus. Bij jonge kinderen, ouderen en mensen met een verzwakte afweer kunnen de klachten ernstiger zijn en kan de ziekte aanzienlijk langer duren.

• Wereldwijd wordt ongeveer 90 procent van de niet-bacteriële gevallen van gastro-enteritis veroorzaakt door Norovirussen.
• Hoewel het virus bekend is als ‘winterbraken’, kan het Norovirus op elk moment van het jaar de kop opsteken.
• Norovirusuitbraken komen veelal voor in drukke of gesloten gemeenschappen.
• De meest voorkomende oorzaak van Norovirusbesmetting wordt veroorzaakt door verontreinigd voedsel.
• Eenvoudige maatregelen van persoonlijke en voedselhygiëne kunnen de overdracht van Norovirus aanzienlijk verminderen.

De besmetting kan worden veroorzaakt worden door:

• Consumeren van bedorven voedsel
• Niet hygiënisch het eten bereid
• Besmet water drinken
• Overdracht door een geïnfecteerd persoon of via een verontreinigd oppervlak

Symptomen Norovirus besmetting:

• Vaak plotseling begin van misselijkheid, braken (ook wel projectiel braken genoemd vanwege de soms optredende heftigheid), hoofdpijn, buikpijn, diarree, maagkrampen, spierpijn, malaise en milde koorts zijn de meest voorkomende klinische symptomen.
• Er is geen bloed of slijm in de ontlasting (feces).
• De besmetting duurt gemiddeld twee dagen bij personen met een goede gezondheid, maar soms kan aanzienlijk langer duren bij ouderen.

Verband duur besmetting en leeftijd
Bij volwassenen gaat het in de meeste gevallen vanzelf over na één tot vier dagen. Voor jongeren geldt het volgende:

• Zes dagen met vooral diaree voor 0-jarigen.
• Vier a vijf dagen voor jonge kinderen.
• Twee dagen met vooral braken voor (jong)volwassenen.

Verdenking van Noro besmetting:

• Projectiel braken in meer dan 50 % van de gevallen.
• Een ziekteduur van 12 tot 60 uur.
• Een incubatietijd van 15-48 uur.

Behandeling Norovirus besmetting

• Er bestaat geen geneesmiddel tegen deze buikgriep.
• De symptomen gaan in de meeste gevallen vanzelf over na 1 tot 4 dagen.
• Het is belangrijk dat de zieke voldoende vocht, suikers en zouten binnen krijgt om uitdroging te voorkomen (vanwege de diarree en braken).
• Als de zieke het kan verdragen kunnen kleine hoeveelheden licht voedsel worden gegeten.
• Alcohol en koolzuurhoudende dranken moeten vermeden worden.
• Bij twijfel aangaande het herstel dient de huisarts te worden geraadpleegd.

Niet naar werk of school gaan bij besmetting!
Zieke personen en zeker diegenen die betrokken zijn bij verpleging in het ziekenhuis of verpleeghuis of andere patiëntenzorg of bij voedselbereiding, worden dringend aangeraden om niet naar hun werk te gaan zolang de klachten aanhouden.

Maatregelen ter voorkoming Norovirus besmetting
Mensen die voedsel bereiden voor anderen kunnen heel gemakkelijk het Norovirus doorgeven.

• Laat de zieke tot drie dagen nadat men klachtenvrij is GEEN voedsel bereiden voor anderen.
• Was de handen zeer goed na toiletgebruik, voor de bereiding van voedsel, voor het eten en zeker na het opruimen van diarree en braaksel.
• Gebruik liever papieren handdoeken na het handen wassen. Anders moet men de handdoeken dagelijks verschonen.
• Zieken dienen een apart toilet te gebruiken tot 3 dagen na het verdwijnen van de klachten.
• Maak dagelijks het toilet schoon met een bleekwateroplossing (liefst 40 delen water op 1 deel bleekwater). Maak het toilet altijd schoon van de schone kant naar de vieze kant.
• Maak ook de deurknop, de kraanknop, de spoelknop v/h toilet en de lichtschakelaar schoon.
• Vuile was dient apart te worden gewassen in de wasmachine op een zo hoog mogelijke temperatuur. Kookwas 90 graden of 2 maal op 60 graden. Bij die laatste was dient na het drogen van het wasgoed/beddengoed gestreken te worden op een zo hoog mogelijke temperatuur.

Hoewel de ziekte niet ernstig is kan men er soms wel erg ziek door voelen. De milde en symptoomloze gevallen kunnen juist een grote bijdrage leveren aan de verspreiding van de ziekte.