De laatste tijd bereiken ons berichten over een dodelijke bacterie, die tot 2015 nog zeer zeldzaam was. Deze bacterie verspreidt zich over een steeds groter publiek. Veel mensen belanden op de intensive care en een 30-tal zijn eraan al overleden. Het gaat om het type W van de meningokokbacterie.
Meningokokkenziekte is een zeldzame, maar ernstige ziekte, veroorzaakt door bacteriën (ziektekiemen), Neisseria Meningitidis genaamd. De verschillende stammen (‘serogroepen’) van deze bacteriën worden genoemd naar letters van het alfabet, zoals A, B, C, W, X, Y en Z.
De meest voorkomende soort is in de loop van de tijd veranderd. Het meningokokken C-vaccin werd onderdeel van het nationaal vaccinatieprogramma en wordt aan peuters van 14 maanden gegeven. De ziekte als gevolg van stam C is nu zeldzaam. Sind 1 mei 2018 krijgen peuters bij 14 maanden een bredere vaccinatie, die beschermt tegen de typen A, C, W en Y. De bacterie is vooral voor heel jonge kinderen gevaarlijk. Zij kunnen in enkele dagen ernstig ziek worden door een hersenvliesontsteking of bloedvergiftiging.
Wat te doen bij een meningokokkenziekte?
Men kan op verschillende manieren met iemand met meningokokkenziekte in aanraking komen, zoals op het werk, op school of de kinderopvang. Het komt zelden voor dat de ziekte zich ontwikkelt, na in nauw contact te zijn geweest met iemand die geen meningokokkeninfectie, maar wel de symptomen hiervan heeft.
Mensen kunnen de bacterie in de keel of neus hebben. Antibiotica zullen deze bacteriën vernietigen, zodat ze het niet aan andere mensen kunnen doorgeven. Er kan hiervoor ook een meningokokkenvaccin worden gegeven.
Antibiotica worden gegeven aan mensen, die in hetzelfde huis wonen en degenen die een lange tijd daar hebben doorgebracht of in de nabijheid van iemand zijn geweest, die de ziekte heeft. Indien men vermoedt, dat er iemand in de omgeving een meningokokkenziekte heeft, zoek dan onmiddellijk hulp bij de arts of de afdeling spoedeisende hulp van het ziekenhuis.
De meeste meningokokkenziekten worden nu veroorzaakt door de stammen W en B. Stam W is in sinds 2014 aanzienlijk toegenomen.
Wat zijn de symptomen?
- Meningitis (ontsteking van de vliezen die de hersenen en het ruggenmerg bedekken)
- Koorts
- Hoofdpijn
- Nekpijn of stijfheid
- Pijn dat wordt veroorzaakt door teveel licht
- Slaperigheid of verwarring.
- Septicaemia (bloedinfectie)
- Spierpijn
- Braken
- Uitslag (een rode uitslag die niet verbleekt bij het indrukken en donkerpaars kan worden)
- Gewrichtspijn en zwelling
- Longinfectie met koorts, hoest, pijn op de borst en moeite met ademhalen
- Ernstige keelontsteking met pijn, slikproblemen en kwijlen
Kinderen en adolescenten kunnen pijn in de benen, koude handen en voeten en een vlekkerige huid hebben. Baby’s hebben vaak deze symptomen niet, maar kunnen onrustig of slaperig zijn, slap en willen geen voeding tot zich nemen.
Het kan één tot zeven dagen duren nadat men wordt blootgesteld aan de bacteriën om ziek te worden. Symptomen kunnen daarna binnen enkele uren levensbedreigend worden.
Hoe wordt de bacterie verspreid?
Meningokokkenbacteriën worden verspreid via afscheidingen van de keel en neus. Dit is waarschijnlijker bij mensen met nauw, regelmatig en langdurig contact. Ongeveer één op de tien mensen kan meningokokkenbacteriën in hun keel of neus hebben. Deze veroorzaken zeer zelden ziekte. Regelmatige blootstelling aan tabaksrook kan het risico van het opnemen van de bacteriën vergroten en kan men ziek worden.
De bacteriën overleven niet buiten het lichaam en verspreiden zich niet gemakkelijk via gedeelde dranken, voedsel of sigaretten.
Hoe wordt de ziekte behandeld?
Meningokokkenziekte wordt gediagnosticeerd uit bloedmonsters of vloeistofmonsters rond het ruggenmerg. Mensen met meningokokkenziekte hebben een spoedbehandeling nodig in het ziekenhuis. Om het risico te verkleinen begint men meestal de behandeling voordat de testresultaten bekend zijn. De behandelingen omvatten:
- antibiotica
- medicijnen tegen koorts en pijn
- vloeistoffen.
Iemand is niet langer besmettelijk na 24 uur antibiotica.
Wie zouden moeten worden gevaccineerd?
Vaccinatie is de beste manier om meningokokkenziekte te voorkomen. Aanbevolen voor zuigelingen en jonge kinderen, adolescenten, jongvolwassenen die dicht bij elkaar wonen (zoals studenten in woonruimte), sommige medische aandoeningen en beroepen. De typen A, C, W en Y zitten in het rijksvaccinatieprogramma voor peuters van 14 maanden. Meningokokken B-vaccin is beschikbaar op recept en valt niet onder het basispakket van de zorg.